Waar belandt een product als het zijn functie heeft vervuld? In het beste geval wordt het volledig opgenomen in de volgende productiecyclus. In het slechtste geval eindigt het als afval. Gelukkig zijn er tal van mogelijkheden daartussen, gerangschikt op de R-ladder. Dit model helpt bedrijven en consumenten bewuste keuzes te maken voor een circulaire economie. Zo kom jij steeds een stapje dichter bij het afstappen van producten of materialen die je eigenlijk niet nodig hebt.

Bij GMT zijn we ons steeds meer bewust van de impact die we kunnen hebben op het gebied van duurzaamheid en circulariteit. Bewustwording is de eerste stap. Door samen te werken aan de R-ladder en te kijken hoe we zo hoog mogelijk kunnen komen – met energiebesparingen, duurzame keuzes en circulaire productiemethoden – kunnen we een groot verschil maken. Soms lijken het kleine stappen, maar als iedereen deze beweging inzet, profiteren we van een positief sneeuwbaleffect.

Waarom de R-ladder? Alle stappen beginnen met een R, wat helpt bij het onthouden en de focus legt op verschillende niveaus van hergebruik, besparing en recycling. Hoe hoger op de ladder, hoe beter voor het milieu. Er zijn ook R-ladders met tien treden, maar voor het gemak hanteren we nu de volgende zes:

1. Refuse & Rethink
2. Reduce
3. Re-use
4. Repair, Refurbish & Remanufacture
5. Recycling & Repurpose
6. Recover

R1: Refuse & Rethink

De effectiefste stap is het voorkomen van onnodig materiaalgebruik. Refuse betekent bewust afzien van producten die niet nodig of duurzaam zijn, zoals wegwerpproducten. Rethink draait om anders denken over ontwerp en gebruik, bijvoorbeeld door modulaire producten te maken waarvan onderdelen eenvoudig vervangen kunnen worden. Tot slot is er ook nog multifunctionaliteit, waarbij de moderne smartphone – die ook als camera en laptop dient – een mooi voorbeeld van is.

Hoe GMT dit toepast

GMT Benelux werkt aan innovatieve rubbersamenstellingen om schadelijke stoffen zoals PFAS uit de productieketen te elimineren. Het opnieuw evalueren van je productsamenstelling voelt als een drastische stap, maar is een perfect voorbeeld van de huidige productiecultuur doorbreken en een nieuw normaal creëren. Door in te zetten op refuse en rethink kunnen we grondstoffen besparen, afval voorkomen en bijdragen aan een circulaire economie.

R2: Reduce

Minder grondstoffen en energie verbruiken tijdens productie en consumptie verlaagt de milieubelasting. Dit kan op drie manieren:

1. Efficiënter gebruik van grondstoffen, zoals lichtere verpakkingen en minder materiaal, zoals laptops die steeds compacter zijn geworden.

2. Duurzamere productieprocessen. Denk aan het verlagen van het energie- en waterverbruik, of minder schadelijke stoffen en vervuilende materialen gebruiken.

3. Bewuste consumptie, door bijvoorbeeld kwalitatief en duurzaam te kopen. Je ziet ook dat bewustzijn nieuw consumentengedrag creëert, waardoor er minder nieuwe kleding en elektronica gekocht wordt.

Hoe GMT dit toepast

Bij productiefaciliteiten wereldwijd stimuleert GMT programma's om grondstofgebruik terug te dringen. Denk aan het verminderen van fossiele brandstoffen en het inzetten van zonne- en windenergie. Daarnaast worden materialen zoals rubber en metaal hergebruikt binnen verschillende productiestadia.

R3: Re-use

Producten opnieuw gebruiken zonder grote aanpassingen voorkomt afval en bespaart grondstoffen. Dit kan door tweedehands producten te kopen, refurbished elektronica te gebruiken of deelmodellen te omarmen, zoals gedaan wordt bij gedeelde kantoorruimtes en het huren van gereedschap en bouwmachines.

Hoe GMT dit toepast

Bij GMT worden schok- en trillingdempers zo ontworpen dat ze in meerdere productcycli opnieuw kunnen worden ingezet. Gebruikte producten worden onder dezelfde omstandigheden getest als nieuwe producten, zodat hun technische restlevensduur optimaal benut wordt.

R4: Repair, Refurbish & Remanufacture

Wanneer hergebruik niet mogelijk is, kan een product worden gerepareerd, opgeknapt of opnieuw gefabriceerd.

- Repair: Een product herstellen om het langer te gebruiken, zoals een smartphone laten repareren. Dit heeft als voordeel dat het grondstoffen en energie bespaart door producten met minimale ingrepen functioneel te houden.
- Refurbish: Opknappen en verbeteren van een product, zoals het opschuren en opnieuw verven van meubels. Dit houdt producten langer in de circulaire economie, in plaats van ze volledig te demonteren.
- Remanufacture: Een product gedeeltelijk of volledig demonteren en opnieuw opbouwen, zoals gereviseerde auto-onderdelen. Hierdoor bespaart men grondstoffen en energie door producten te herstellen tot bijna nieuwstaat in plaats van ze volledig te vervangen.

Hoe GMT dit toepast

GMT onderzoekt manieren om rubber-metaaldelen opnieuw te produceren, zowel in de fabriek als bij klanten. Dit verlengt de levensduur van producten en voorkomt onnodige verspilling van materialen.

R5: Recycling & Repurpose

Recycling betekent dat materialen uit afgedankte producten worden teruggewonnen en verwerkt tot nieuwe grondstoffen, zoals plastic flessen of aluminium blikjes. Repurpose geeft producten een nieuw doel zonder verwerking, zoals een oud T-shirt als poetsdoek.

Bij GMT wordt zowel het rubber als het metaal van dempers gerecycled, wat afval vermindert en grondstoffen bespaart. Dit helpt stortafval en vervuiling te beperken. Toch zijn er uitdagingen:

Downcycling: Gerecyclede materialen verliezen vaak kwaliteit.
Hoog energieverbruik: Recyclingprocessen kosten veel energie en water.
Complexiteit: Producten met gemengde materialen zijn moeilijk te recyclen.

Hoewel recycling beter is dan verbranden of storten, blijft het een laatste stap op de R-ladder. Het is duurzamer om producten te hergebruiken, repareren of verminderen voordat recycling nodig is. GMT blijft hierin innoveren om circulaire oplossingen te optimaliseren.

R6: Recover

Als geen van de bovenstaande strategieën mogelijk is, blijft Recover over: het verbranden van afval om energie op te wekken. Hoewel dit beter is dan storten, gaat hierbij veel waarde verloren.

Recover staat niet voor niets onderaan. Hoewel afvalverbranding elektriciteit en warmte kan opleveren, blijft het een verlies van grondstoffen en zorgt het voor CO₂-uitstoot. Daarom is het streven altijd om zo hoog mogelijk op de R-ladder te blijven.

Stap voor stap vooruit

Binnen elke organisatie bevinden processen zich op verschillende treden van de R-ladder. Het doel is om steeds een stap hoger te klimmen, met een mentaliteit die begint bij refuse en rethink: welke gewoontes kunnen we doorbreken?

Bij GMT geloven we dat duurzaamheid geen kwestie is van grote, ingrijpende veranderingen in één keer, maar van vele kleine stappen in de juiste richting. Door bewuste keuzes te maken, zowel zakelijk als privé, kunnen we samen een steeds grotere impact hebben. Als iedereen deze beweging inzet, ontstaat er een vliegwiel dat de transitie naar een circulaire economie versnelt.

Wil jij als bedrijf of consument bijdragen aan deze beweging? Begin dan bij de eerste trede: durf te weigeren, heroverweeg gewoontes en zet de stap naar duurzamer gebruik van materialen!